Pewnej ciemnej nocy wyszedłem z mojego cichego domu – Peter Handke

On, chłopak ze wsi, wychowany przy słoweńskiej granicy, wystrzega się idei geograficznego centrum, idei serca kołaczącego pośród światowych metropolii, która u większości współczesnych nadal wywołuje ogromne poczucie tęsknoty. (…) Etyce Handkego nie można odmówić przywiązywania bardzo dużej wagi do momentów mistyczno-monastycznych. Przy czym jego własny wizerunek pozostaje bardzo doczesny: spośród wszystkich „włóczęgów błąkających się po okolicy i po lasach” jest najprawdopodobniej „jedynym reliktem przeszłości” – to obraz poetycki, nie realistyczny.

Ina Hartwig

***

Handke to pisarz, który, paradoksalnie, pokazuje, że pisanie, ów kompulsywny ruch na poziomie samego doświadczenia pisma, tak rozsławiony swego czasu przez francuskich pisarzy intelektualistów, który nie wie czym się zakończy i właśnie dlatego się pisze, jemu już nie wystarcza, bo kto pisze musi przede wszystkim myśleć — a paradoks polega tutaj na tym, że pisząc niejednokrotnie jakby właśnie gubi on sens, po czym intensywnie go poszukuje, przeskakuje z tematu na temat, przez co jego pisanie jest próbą samego myślenia w jego przechodzeniu w zapis literacki, szperania i dociekania, rozrastania dygresji w całe akapity, tworzenia tekstowych narośli w miejscach, gdzie wydawało się, że lektura pozwoli czytelnikowi spokojnie dobrnąć do finału. Niełatwo to wyrazić słowami, nie miejsce zresztą na to w tak prostej formie, ale lektura większości tekstów austriackiego samotnika z łatwością to potwierdzi. Handke nie zarzuca innym, że nie umieją pisać, wyrzuca im przede wszystkim to, że nie umieją myśleć. (…) choć autor Pewnej ciemnej nocy pisze niezwykle trudnym, zawiłym i hermetycznym językiem, przez ponad pół wieku swej wielorakiej działalności został wyróżniony niemal pięćdziesięcioma różnymi nagrodami literackimi, by wreszcie w roku 2019 otrzymać ten najważniejszy na świecie laur  w dziedzinie literackiego rzemiosła — Nagrodę Nobla.

Z posłowia

**

Peter Handke

Urodzony w 1942 roku w austriackim Griffen pisarz, tłumacz i dramaturg. Autor licznych powieści: Szerszenie (Die Hornissen, 1966 r.), Pełnia nieszczęścia (Wunschloses Unglück, 1972 r.), Krótki list na długie pożegnanie (Der kurze Brief zum langen Abschied, 1972 r.) czy dramatów: Publiczność zwymyślana (Publikumsbeschimpfung und andere Sprechstücke, 1966 r.), Kaspar (Kaspar, 1967 r.), Terminator. Sztuka bez słów (Das Mündel will Vormund sein, 1969 r.) esejów: Esej o zmęczeniu (Versuch über die Müdigkeit, 1989 r.), Esej o udanym dniu (Versuch über den geglückten Tag, 1991 r.) oraz scenariuszy filmowych (najbardziej znany to Niebo nad Berlinem, w reż. Wima Wendersa). Prowokujący i odważny, zyskał sławę już dzięki pierwszemu publicznemu wystąpieniu  w 1966 r., na którym wytknął obecnym tam literatom „impotencję i bezmyślność”, jaką dostrzega w ich dotychczasowym obrazowaniu świata. W początkowej fazie w jego twórczości mocno odznaczają się innowacyjne formy językowe i odrzucenie tradycyjnego opisu rzeczywistości. Z czasem następują widoczne zmiany, w późniejszych utworach pisarz w sposób bardziej konwencjonalny oddaje się rozważaniom związanym zarówno ze sferą emocji, jak i sprawami egzystencjalnymi. Na przełomie XX i XXI wieku Handke publikuje liczne kontrowersyjne teksty związane z wojną w Jugosławii, narażając się tym samym na ataki ze strony innych literatów, a także polityków i osób niegdyś zaangażowanych w konflikt. Uparcie broniąc swoich przekonań pisarz, mimo swych literackich osiągnięć, staje się w wielu kręgach persona non grata. Nadal jednak tworzy i publikuje, a jego kolejne utwory zyskują szerokie grono czytelników.

Przez długie lata swej literackiej działalności Handke został wyróżniony niemal pięćdziesięcioma różnymi nagrodami. Do najważniejszych należą: nagroda im. Gerharta Hauptmanna przyznawana przez Freie Volksbühne Berlin (1966 r.), nagroda im. Georga Büchnera (1973 r.), czy nagroda im. Henryka Ibsena (2014 r.). W październiku 2019 r. Peter Handke zostaje ogłoszony laureatem najważniejszego literackiego wyróżnienia na świecie –  Nagrody Nobla.